Ehl-i Sünnet Siyasal Düşüncesinin Oluşumu (Ashabu’l Hadis Örneği)

Açıklama

Dr. M. Salih GECİT bu çalışmasında Ehl-i sün-netin Ashabu’l-hadis denilen öncülerinin siyasal dü-şüncesinin oluşum sürecini araştırmıştır. Araştırma-nın giriş kısmında Hz. Osmȃn (v. 35/656)’ın şehȃdeti sonrasında meydana gelen sosyal ve siyasal karma-şanın doğurduğu fikir akımlarının siyȃsȋ panoramasını tesbit etmeye çalışmıştır. Daha sonra Ehl-i sünnetin oluşum sürecini tesbit etmeye gayret göstermiştir. Birinci bölümde Mihne döneminin mağduru ve Ehl-i sünnet (Ashabu’l-hadis) düşüncesinin öncüsü sayılan Ahmed b. Hanbel’in görüşlerini tarihȋ ve siyȃsȋ arkap-lanını da tahlȋl ederek tespit etmeye gayret gösteren yazar, ikinci bölümde Beyhakȋ’nin, üçüncü bölümde de İbn Mendeh’in görüşleri çerçevesinde Ehl-i sünnet düşüncesinin siyȃsȋ alt yapısını tespit etmeye çalış-mıştır. Böylece Ashȃbü’l-hadȋsin tarihȋ süreç içerisin-deki mücadelesinin kelȃmȋ tahlȋlini yapmıştır. Dr. M. Salih GECİT, bu konuyu seçmesinin amacını beyan etme bağlamında özellikle şu hususa dikkat çekmiştir: “Günümüzde hem İslâm dünyasında, hem de Batı dünyasında İslâm siyâset düşüncesi ve İslâm siyâset düşüncesi tarihi ile ilgili çalışmalar gittikçe artmakta-dır. Bu çalışmalarda güncel tartışmalar yapılırken ve çağdaş yorum ve görüşler geliştirilirken İslâm siyâset düşüncesinin önemli bir bölümüne teorisyenlik yapan ilk dönem kelâmcılarının çalışmalarına ilişkin yeterin-ce atıflar yapılmadığı görülmektedir. Zira elimizdeki çalışmalarda daha çok Eş’arȋ ve Mȃtȗrȋdȋ sonrası tec-rübeye dayanılmakta, onlardan önceki zengin entel-lektüel ve kültürel birikim atlanılmaktadır. Elimizdeki çalışmaların hicrȋ dördüncü asırdan sonraki birikime dayanmış olması yüzünden İslȃm siyȃset düşüncesi hakkındaki değerlendirmelerimiz ilk dönem İslâm siyâset düşüncesi açısından temelsiz kalmaktadır. Hâlbuki çağdaş İslâmî siyasal ve toplumsal akımlar, kısmen de olsa bazı tarihsel öncüller ve daha eski mo-deller üzerine kuruludur. Bu sebeple ilk dönem siyasal tartışmaların açık bir şekilde ortaya çıkarılması ve çağdaş İslâmî siyâset anlayışının dayandığı tarihî kökenin netleştirilmesi gerekmektedir.”